Amacım Shakspeare’in
eserlerini yermek değil veya maymunu yüceltmek değil sadece basit bir matematik
hesabı yapacağız. Öncelikle bir maymunun daktilo tuşlarına basmaya başladığını
düşünelim. Hatta uzun bir süre sonra maymunun Shakspeare’in eserini yazabilme
ihtimalini inceleyelim.
Matematikte bu olgu
sonsuz maymun teoremi deniyor. Bir süre sonra, sonlu bir zaman diliminin
akabinde Shakspeare’ in oyunlarını kesin olarak, birebir yazabilir gelin
inceleyelim.
Örneğin Hamlete bakalım
Hamlet ortalama yüz kırk iki sayfalık bir eser, her sayfada kırk beş satır, her
satır kırk beş karakterden oluşuyor yani ortalama üç yüz bin karakter diyelim,
maymunun basacağı ilk üç yüz bin karakterin Hamlet olma ihtimalinden söz
edelim. Daktiloda ortalama elli karakter var olsun yani maymunun basacağı ilk
karakterin hamletin ilk
karakteri ile uyuşma
ihtimali 1/50 dir, maymunun basacağı ikinci karakterin doğru olma ihtimali 1/50
x 1/50 dir bu mantık ile basacağı ilk üç yüz bin karakterin doğru olma
ihtimali
dir. Çok küçük bir ihtimal lakin sıfır değil.
Şimdi de basacağı ilk üç yüz bin karakterin hamlet olmama ihtimalini düşünelim
dir; yani yüzde yüze çok yakın bir sayı. Bu
sayı sıfır ile bir arasındadır, bu sayıya a dersek a=
olur. Maymunun basacağı iki a karakterin hamlet
olmama ihtimali
dir, basacağı üç a karakterin de hamlet olmama
ihtimali
tür; buna itafen maymunun basacağı n’inci
karakterin hamlet olmama ihtimali
dir. Şimdi burada sıfır ve bir arasındaki
sayıların kuvveti büyüdükçe nasıl hareket ederler onu inceleyelim, örnek olarak
sıfır ile bir arasında sayı ele alalım
mesela 5/10 olsun
= 0.5 ,
,
= 0.125
dir buradan şunu anlaşılır sıfır ile bir arasındaki bir sayının
kuvvetini ne kadar arttırırsak sayıyı sıfıra o kadar yaklaştırabiliriz,
matematikte bunu limitle ifade ederiz
=0 olur. Buda demek olur ki a sayısının
kuvvetini istediğimiz kadar arttırıp sıfıra istediğimiz kadar yaklaşabiliriz
hatta sıfıra eşittir diyebiliriz.










a diye tanımladığımız
sayı hamleti yazamama ihtimaliydi buda şu demek oluyor ki maymunun bir süre
sonra hamleti yazamama ihtimali sıfırdır.
Buradan şunu çıkartabiliriz
denemekten vazgeçmeyince başaramama ihtimalimiz yok. Kaynakça
Fotoğraf: https://tr.wikipedia.org
0 Yorumlar